Referendum konstytucyjne – jak chce prezydent Andrzej Duda – miałoby się odbyć w dniach 10-11 listopada. Polacy mieliby być m.in. zapytani czy chcą, by w konstytucji zapisać podział JST na gminy, powiaty i województwa. Według PKW, wskazany termin referendum rodzi komplikacje na styku z wyborami samorządowymi.
10 pytań
Projekt postanowienia o zarządzeniu referendum ws. zmian w konstytucji prezydent składa w Senacie. Propozycja zawiera 10 pytań, z których kluczowe brzmi: czy jest pani/pan za uchwaleniem nowej konstytucji? Poza tym prezydent chce zapytać Polaków: czy chcą obowiązku przeprowadzania referendum ogólnokrajowego na wniosek co najmniej miliona obywateli; czy są za wprowadzeniem systemu prezydenckiego; czy członkostwo Polski w NATO i UE powinno być zagwarantować w konstytucji.
Pytania mają też dotyczyć tego czy należy konstytucyjnie unormować system wyboru posłów (większościowy, proporcjonalny czy mieszany); czy podkreślić w Konstytucji RP znaczenia chrześcijańskich źródeł państwowości oraz kultury i tożsamości narodu polskiego; czy gwarantować w konstytucji ochronę polskiego rolnictwa oraz szczególną ochronę pracy i nabywania prawa do emerytury w wieku 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.
Polacy mieliby też m.in. odpowiedzieć na pytanie czy chcą, by konstytucyjnie gwarantowane były prawa nabyte rodziny jak np. wypłata świadczenia 500 plus.
Pytanie o samorządy
Czy jest pan/ pani za uregulowaniem podziału jednostek samorządu terytorialnego na gminy, powiaty i województwa – tak brzmieć ma ostatnie, 10 pytanie referendalne. “To jest postulat polskich samorządowców (…): chcą, żeby wyraźnie ten podział jednostek samorządu terytorialnego na gminy, powiaty i województwa, czyli trójstopniowy, znalazł się w konstytucji” – powiedział prezydent Andrzej Duda.
Obecny zapis konstytucji mówi, że podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina, natomiast inne jednostki samorządu regionalnego albo lokalnego i regionalnego określa ustawa.
Według Związku Powiatów Polskich, w toku prac nad konstytucją, prowadzonych przed jej uchwaleniem w 1997 r., docelowy ustrój i podział samorządu terytorialnego nie był jeszcze przesądzony – stąd określona w konstytucji wariantowość. Ustawa o samorządzie gminnym weszła w życie w 1990 r., ustawy o samorządzie powiatowym i samorządzie województwa – w 1999 r.
PKW: kłopotliwe daty
Prezydent ogłaszając, że w piątek przekaże do Senatu projekt postanowienia o zarządzeniu referendum chce “dać PKW jak najwięcej czasu na przygotowanie głosowania”.
Wcześniej Państwowa Komisja Wyborcza sygnalizowała, że przeprowadzenie referendum konstytucyjnego 10 i 11 listopada oznaczałoby, że odbędzie się ono tuż po lub w trakcie wyborów samorządowych, a to może być skomplikowane merytorycznie i organizacyjnie; głosujący mogą być wprowadzeni w błąd.
PKW wskazuje bowiem, że w przypadku zarządzenia wyborów na 21 października 2018 r., ponowne głosowanie w wyborach wójtów, burmistrzów, prezydentów miast przeprowadzane będzie 4 listopada. Z kolei w przypadku zarządzenia wyborów na 28 października, ponowne głosowanie przeprowadzane będzie 11 listopada 2018 r. Gdyby natomiast wybory zarządzono na 4 listopada, ponowne głosowanie odbędzie się 18 listopada 2018 r., co oznaczałoby, że referendum odbywałoby się łącznie w wyborami.
Ta zbieżność terminów rodzi – zdaniem PKW – liczne komplikacje, a ich źródłem jest rozbieżność przepisów dwóch ustaw: Kodeksu wyborczego i ustawy o referendum ogólnokrajowym. Swoje stanowisko Państwowa Komisja Wyborcza przekazała prezydentowi oraz marszałkom Sejmu i Senatu.
Wątpliwości PKW podzieliła w piątek rzeczniczka PiS Beata Mazurek. “Podzielamy stanowisko, na które wskazała PKW, że termin zaproponowany na referendum może być terminem, który uniemożliwiłby, czy wręcz utrudni przeprowadzenie tego referendum z uwagi i na wybory, ale przede wszystkim na Święto Niepodległości, które mamy 11 listopada” – powiedziała Mazurek.
Głosowanie nad prezydenckim wnioskiem o referendum Senat ma przeprowadzić we wtorek wieczorem lub środę rano.
Źródło: Codzienny Newsletter Informacyjny PAP
