Firmy z branży budownictwa kolejowego są w finansowym dołku po dwuletnim okresie niemal całkowitego braku nowych kontraktów. – Ten rok będzie na pewno lepszy niż lata 2022–2023. Liczymy na to, że odblokowanie pieniędzy unijnych, zatwierdzenie wszystkich tych programów oraz uzgodnienie Krajowego Programu Kolejowego pozwoli na szybkie podpisywanie nowych kontraktów przez Polskie Linie Kolejowe, na które rynek bardzo czeka – mówi Maciej Gładyga z Izby Gospodarczej Transportu Lądowego.
– Sytuacja spółek z branży wykonawstwa kolejowego, a także branż powiązanych, czyli przede wszystkim przemysłu produkującego na rzecz wykonawstwa kolejowego, jest w tej chwili bardzo trudna. Oczywiście ona kształtuje się różnie w zależności od wielkości firmy i jej dywersyfikacji, ponieważ mamy firmy, które pracują nie tylko na kolei, ale i w różnych innych sektorach i one są w trochę lepszej kondycji. Natomiast te, które są wyspecjalizowane w inwestycjach kolejowych, w wykonawstwie, a także w produkcji wyrobów na rzecz kolei, takich jak rozjazdy czy podkłady, są po ponad dwóch latach ogromnej posuchy na rynku. W tym czasie zamówień było jak na lekarstwo, więc one są w trudnej sytuacji i będziemy musieli się mocno postarać, żeby w krótkim czasie doprowadzić tę branżę do kondycji, która pozwoli nam bez przeszkód realizować inwestycje – mówi Maciej Gładyga, dyrektor zarządzający Izby Gospodarczej Transportu Lądowego.
Problemy firm, które realizują inwestycje infrastrukturalne na kolei, trwają już od dwóch lat. Ich powodem są opóźnienia w przekazywaniu unijnych funduszy (wywołane sporem rządzącej poprzednio Zjednoczonej Prawicy z Komisją Europejską – przyp. red.), ponieważ w Polsce inwestycje kolejowe są mocno uzależnione od środków z UE.
Ich brak spowodował, że spółka PKP PLK, czyli główny zamawiający w obszarze kolejnictwa, nie mogła ogłaszać nowych przetargów, a firmy realizujące inwestycje infrastrukturalne w kolejnictwie znalazły się w finansowym dołku. W relatywnie najgorszej sytuacji znaleźli się m.in. producenci materiałów i wyrobów na rzecz infrastruktury kolejowej.
– Ten rok na kolei będzie na pewno lepszy niż lata 2022–2023. Liczymy na to, że odblokowanie pieniędzy unijnych, zatwierdzenie wszystkich tych programów oraz uzgodnienie Krajowego Programu Kolejowego pozwoli na szybkie podpisywanie nowych kontraktów przez Polskie Linie Kolejowe, na które rynek bardzo czeka – mówi dyrektor zarządzający Izby Gospodarczej Transportu Lądowego. – Mamy nadzieję, że Ministerstwo Infrastruktury porozumie się z Ministerstwem Finansów w sprawie zabezpieczenia stabilnego i elastycznego finansowania dla inwestycji na kolei, żeby bezpośrednio po zakończeniu wszystkich procedur przetargowych mogły być podpisywane nowe kontrakty. Liczymy również, że nasze propozycje w zakresie rozwoju Funduszu Kolejowego znajdą posłuch w ministerstwie i w ten sposób będziemy mogli jak najszybciej przystąpić do realizacji nowych inwestycji.
Szansą na ograniczenie negatywnych efektów luki w inwestycjach kolejowych ma być napływ pieniędzy z KPO. Spółki czekają na nie z dużą niecierpliwością – zwłaszcza że komponent „zielona, inteligentna mobilność” odpowiada za 21 proc. całego budżetu KPO i jest jego drugą największą składową (po „zielonej gospodarce i zmniejszeniu energochłonności”). Przez ostatnie dwa lata wypłatę tych środków blokował jednak spór poprzedniego rządu z Komisją Europejską dotyczący praworządności. Nowy, koalicyjny rząd doszedł jednak do porozumienia z Brukselą, która pod koniec lutego br. zadecydowała o odblokowaniu ok. 137 mld euro z Krajowego Planu Odbudowy i funduszy z polityki spójności dla Polski.
Teraz pewien problem stanowi jednak fakt, że czas na wydatkowanie części tych środków upływa w 2026 roku. Firmy obawiają się też kumulacji nowych zamówień i tego, że poturbowana przez ostatnie dwa lata branża będzie miała trudne zadanie, żeby wszystkie te inwestycje zrealizować.
ŹRÓDŁO: Newseria