Senackie komisje Zdrowia oraz Ustawodawcza zdecydowały o rozpoczęciu inicjatywy legislacyjnej dotyczącej nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu COVID-19. Za takim rozwiązaniem głosowało 10 senatorów, przeciw było 4.
Sejm uchwalił ustawę o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych drugiego marca. Następnie Senat, 6. marca, poparł ją bez poprawek. Przepisy weszły w życie w niedzielę 8 marca.
Jednak senatorowie w czasie prac nad jej przyjęciem zaznaczyli, że pomimo tego, że zawiera ona liczne błędy legislacyjne i merytoryczne przyjmują ją warunkowo ze względu na sytuację zagrożenia związaną z rozprzestrzenianiem się koronawirusa, ale też bezzwłocznie rozpoczną prace nad jej nowelizacją.
Ustawa wprowadza m.in. możliwość pracy zdalnej w czasie kwarantanny lub nadzoru epidemiologicznego; wypłatę zasiłków za czas zamknięcia szkół, przedszkoli i żłobków; wydawania poleceń przez wojewodę organom administracji; wyłączenie przepisów prawa budowlanego czy ustawy o zamówieniach publicznych. Na jej mocy żołnierze służby czynnej mogą też wykonywać dodatkowe zadania. Uproszczony został też sposób przekazywanie asortymentu przez Agencję Rezerw Materiałowych.
Równocześnie, by zapobiec ewentualnym spekulacjom cenowym, ustawa pozwala ministrowi zdrowia, na podstawie informacji przekazywanych przez Głównego Inspektora Farmaceutycznego, ustalać ceny maksymalne dla trzech głównych grup produktów: określonych leków, wyrobów medycznych oraz środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego – tych, które mogą być wykorzystywane do walki z COVID-19. A w skrajnych przypadkach przewiduje ich reglamentację.
Senator Marek Borowski (KO) przestawiając w środę 11 marca na posiedzeniu połączonych komisji propozycje zmian do przyjętej ustawy zaznaczył, że dotyczą one czterech zagadnień i są efektem m.in. konsultacji z przedstawicielami przedsiębiorstw, pracowników, farmaceutów, lekarzy, branż turystycznych i tzw. eventowych. Po pierwsze dotykają one technicznych błędów w zapisach (złe oznaczenia, błędy językowe etc.), po drugie ogólnie pojętej gospodarki, po trzecie kwestii medycznych, po czwarte uprawnień rządu i administracji publicznej. Jak tłumaczył senator uprawnienia organów władzy w obowiązującej ustawie były dość silnie wzmacniane. „Niektóre były uzasadnione i związane z zagrożeniem epidemiologicznym, inne przyjęte na wyrost i niezwiązane z zagrożeniem” – wyjaśnił.
W świetle specustawy wojewoda i premier mogą wydawać przedsiębiorstwom polecania w różnej formie, także ustnie, bez uzasadnienia. „Rozumiemy to, ale uważamy, że ze względu na skutki poleceń, muszą one mieć formę decyzji administracyjnej z uzasadnieniem. Proponujemy, by sporządzić ją w ciągu 7. dni” – mówił Borowski. Kolejna propozycja poprawka dotyczy np. kwestii bezpieczeństwa ludzi w kontekście zawieszenia przepisów prawa budowlanego. Zobowiązuje odpowiednie organy do wydania opinii dotyczącej kwestii bezpieczeństwa oraz sformułowania wymogów. Z kolei właściciel nieruchomości, na której prowadzone byłyby roboty budowlane będzie mógł domagać się odszkodowania za szkodę.
Kolejna zmiana wnoszona do przyjętej 6 marca przez Senat ustawy daje rektorowi uczelni wyższej prawo zamknięcia placówki, a nie, jak to obowiązuje teraz, właściwemu ministrowi. „W szkołach wyższych decyzję powinien podejmować rektor. Ma autonomię. Nie powinno to leżeć w gestii ministra” – uzasadniał Borowski. Zaproponowano też zapis dotyczący tego, w jakich okolicznościach rektor mógłby skorzystać z tego prawa. Nie będzie to sytuacja zagrożenia życia i zdrowia, jak obecnie, lecz bardziej konkretnie m.in. zagrożenie epidemiczne, stan epidemii. „Trzeba się tej konkretnej sytuacji zagrożenia koronawirusem trzymać” – uważa Borowski. W nowelizacji proponuje się też zapis, że wprowadzane w celu przeciwdziałania COVID-19 obwieszczenia i rozwiązania szczególne mają obowiązywać przez okres do 90 dni.
Drugim obszarem, w które ingeruje ustawa są szeroko pojęte sprawy gospodarcze i społeczne. Tutaj zaproponowano wprowadzenie definicji pracy zdalnej. „Chodzi o doprecyzowanie jej zasad, jak i uprawnień pracodawcy” – wytłumaczył Borowski. Według wniesionej poprawki „pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania”, jeżeli jest taka możliwość. Uzgadnia też z pracownikiem m.in. miejsce oraz okres jej wykonywania. Może też żądać od pracownika informacji dotyczącej efektów jego pracy wykonywanej zdalnie.
Propozycje zmian dotyczą też długości okresu, za który wypłacany będzie rodzicom zasiłek opiekuńczy w czasie zamknięcia żłobków, przeszkoli i szkół z powodu zagrożenia koronawirusem. Wydłużono go do 21 dni z 14 dni obowiązujących obecnie.
Źródło: Serwis Samorządowy PAP
