Czepiec warmiński to najbardziej charakterystyczny element tradycyjnego kobiecego stroju naszego regionu. Zachwyca maestrią wykonania, a ta umiejętność jest jednym z najcenniejszych elementów dziedzictwa niematerialnego Warmii. Właśnie rozpoczęły się działania zmierzające do wpisania haftu czepcowego na Krajowa listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego.
Lista, koncentruje się na ochronie żywego, niematerialnego dziedzictwa kulturowego poprzez podtrzymywanie jego ciągłego trwania i przekazywania z pokolenia na pokolenie. Wniosek dotyczący haftu czepca warmińskiego składają w imieniu depozytariuszy tej tradycji – Krystyna Tarnacka (mistrzyni rzemiosła) i Izabela Treutle (regionalistka, przewodnik terenowy i animator kultury). Obie Panie pochodzą z Lidzbark Warmińskiego i od lat działają na rzecz pielęgnowania i zachowania historii i tradycji związanych z regionem.
Działania rozpoczynają się od szerokich konsultacji społecznych i ich akceptacji w środowisku lokalnym. Namawiamy zatem wszystkich Warmiaków i nie tylko, do wsparcia tej inicjatywy, wyrażenia o niej swojej opinii i uzupełnienia krótkiej ankiety, którą można znaleźć pod tym linkiem:
https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfJvt07AGMlL7AWOOB5RGF-496QC11dS0YrIdBMfGwzNNATLg/viewform?vc=0&c=0&w=1
Czym jest niematerialne dziedzictwo – Niematerialne dziedzictwo kulturowe to tradycje i przekazy ustne, w tym również język, sztuki widowiskowe, zwyczaje, rytuały i obrzędy świąteczne, a także wiedza i umiejętności, związane z rzemiosłem tradycyjnym. Daje ono podstawę do określania własnej tożsamości poszczególnym osobom i całym grupom – społecznym, narodowym, etnicznym, religijnym. Pozwala na znalezienie i nazwanie wspólnych wartości i celów, a także sposobów funkcjonowania. Przyczynia się również do wzrostu poszanowania dla różnorodności kulturowej oraz jest źródłem inspiracji dla ludzkiej kreatywności.
Czym jest haft czepcowy – To nakrycie głowy składa się z denka, otoku i wstążek. Denko ma kształt podkowy i w części dolnej jest łamane i marszczone. Otacza je otok nadający wraz z denkiem charakterystyczną formę czepca. Denko podszywano płótnem, zewnętrzną część wykładano aksamitem, jedwabiem bądź adamaszkiem, na którym umieszczano wykonany złotymi lub srebrnymi nićmi haft. I ten właśnie element przyciągał całą uwagę. Haft wykonywano ściegiem płaskim, wypukłym i bajorkiem. Dodatkowo jako zdobienia używano cekinów i kolorowych blaszek. Mniej zamożne Warmiaczki posiadały czepki o denkach pokrytych barwnym haftem, wykończonym jedwabną nicią o otoku ozdobionym koronką szydełkową. Najczęstszymi motywami było „drzewko życia”, owoc granatu, motywy roślinne i kwiatowe.
