„Rodzina 500 Plus na pewno poprawi sytuację osób posiadających dzieci i osiągających niskie dochody” – uważa Elżbieta Skaskiewicz, dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Olsztynie. Rozmawiamy o ubóstwie, sytuacji osób korzystających z pomocy MOPS-u oraz programach miasta wspomagających osoby w trudnej sytuacji finansowej.
Z danych GUS wynika, że prawie 2,8 mln Polaków żyje w skrajnej biedzie, a ok. 4,6 mln poniżej ustawowej granicy ubóstwa.
Województwo warmińsko-mazurskie ma najwyższą stopę ubóstwa skrajnego – prawie 15 proc. Z czego Pani zdaniem to może wynikać?
Elżbieta Skaskiewicz, dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Olsztynie: – Transformacja ustrojowa, likwidacja państwowych gospodarstw rolnych, stagnacja gospodarcza – brak pracy i niekorzystne warunki oraz sposób zatrudniania, niskie wynagrodzenia, wysokie koszty utrzymania, koszty żłobków, przedszkoli, nauki, leczenia, bezradność życiowa – dziedziczenie biedy, brak kwalifikacji i odpowiedniego wykształcenia, słabo rozwinięta i dostosowana infrastruktura komunikacyjna, dysfunkcje rodzinne i jednostkowe niejednokrotnie sprzężone (rodziny wielodzietne, niepełne, osoby niepełnosprawne, uzależnione , bezradne itp. ).
Kiedy możemy mówić o ubóstwie?
– Istnieje wiele definicji ubóstwa, jest to pojęcie relatywne, jednakże ogólnie oznacza stały brak dostatecznych środków materialnych dla zaspokojenia potrzeb jednostki, w szczególności w zakresie wyżywienia , schronienia, ubrania, transportu oraz podstawowych potrzeb kulturalnych i społecznych. Ubóstwo stanowi zagrożenie dla realizacji celów lub zadań życiowych.
Czy Pani zdaniem program 500 zł na dziecko poprawi sytuację bytową osób żyjących w ubóstwie?
– Wskazany program na pewno poprawi sytuację osób posiadających dzieci i osiągających niskie dochody, gdyż jest przewidziany również na pierwsze i każde kolejne dziecko w rodzinie. Dodatkowo pomoc państwa w formie świadczenia wychowawczego nie jest liczona do dochodów zarówno przy ubieganiu się o świadczenia z pomocy społecznej , jak rodzinne i alimentacyjne.
Kto jest Państwa beneficjentem, kto pozostaje na granicy ubóstwa?
– Świadczeniobiorcy pomocy społecznej nie są wyłącznie osobami, które pozostają na granicy ubóstwa.
Ze wsparcia Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej korzystają również osoby pobierające świadczenia rodzinne, fundusz alimentacyjny, dodatki mieszkaniowe i energetyczne, stypendia i zasiłki szkolne, świadczenia z tytułu pełnienia funkcji rodziny zastępczej, osoby doznające i stosujące przemoc w rodzinie, rodziny wspierane przez asystentów w celu prawidłowego wypełniania funkcji opiekuńczo-wychowawczej, osoby zaburzone psychicznie i inne niepełnosprawne korzystające z różnorodnych form pomocy oferowanej przez placówki dziennego pobytu oraz inne wymienione w w/cyt. art. 7 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.
Osoby te mogą, lecz nie muszą pozostawać na granicy ubóstwa, jak również są szczególnie narażone na nie odnalezienie się w gospodarce wolnorynkowej.
Z raportu GUS wynika, że ubóstwem zagrożone są przede wszystkim osoby bezrobotne i rodziny osób bezrobotnych. Jaką pomoc mogą u Państwa otrzymać?
– Z tytułu samego bezrobocia przysługuje prawo do zasiłku okresowego, zasiłku celowego. W przypadku, gdy bezrobotny ma na utrzymaniu dodatkowo dzieci i spełnia inne kryteria wynikające z ustawy o świadczeniach rodzinnych, może nabyć prawo do świadczeń rodzinnych, kolejno spełniając inne kryteria może nabyć prawo do dodatku mieszkaniowego, może również nabyć prawo do pomocy niematerialnej itp.
Pomoc uzależniona jest od indywidualnej sytuacji osób bezrobotnych i ich rodzin i jest nacelowana na ich potrzeby. Bezrobotny może skorzystać z szeroko rozumianej pracy socjalnej, wsparcia psychologicznego , prawnego i pomocy innych specjalistów.
Prowadzona jest aktywizacja zawodowa w ramach prac społecznie użytecznych, Centrum Wsparcia Spółdzielczości Socjalnej, pomoc konsultanta ds. osób niepełnosprawnych, udział w programach reintegracji społecznej i zawodowej Centrum Integracji Społecznej i Klubu Integracji Społecznej, projektach współfinansowanych ze środków zewnętrznych.
Jakie programy i inicjatywy oferuje miasto Olsztyn, żeby pomóc wyjść mieszkańcom z ubóstwa?
– Podejmowane są różnorodne inicjatywy na rzecz ograniczania zjawiska ubóstwa osób i rodzin, w tym m.in. wprowadzenie w Olsztynie Karty Dużej Rodziny, możliwość uzyskania ulg w opłatach czynszowych oraz umożliwienia spłaty zadłużenia czynszowego w formie świadczeń niepieniężnych, opracowywanie i realizacja różnych projektów, takich jak: – Program Pomocy Rodzinom Zagrożonym Eksmisją „Mieszkanie bez zadłużenia” (2012 r.), którego celem było utrzymanie rodzin w środowisku zamieszkania oraz zapobieganie eksmisjom i bezdomności, udzielanie pomocy rodzinom w przezwyciężeniu trudnej sytuacji socjalno-bytowej (w tym m.in. pomoc w spłacie zadłużeń czynszowych), wzmocnienie rodziny i jej zdolności do samodzielnego pokonywania trudności życiowych, zwiększenie poczucia bezpieczeństwa socjalnego rodzin, zapobieganie bezdomności i degradacji społecznej, wypracowanie nawyku systematycznego regulowania należności z tytułu opłat czynszowych.
Od wielu lat funkcjonujący w MOPS „Program włączania najuboższych mieszkańców Olsztyna w życie rekreacyjne, sportowe i kulturalne miasta” – nieodpłatne przekazywanie osobom ubogim biletów i zaproszeń na organizowane w mieście imprezy, Indywidualne Programy Wychodzenia z Bezdomności, projekty współfinansowane ze środków EFS: realizowany przez MOPS w latach 2008 – 2014 projekt systemowy „Nowy Horyzont” – aktywizacja zawodowa, społeczna, edukacyjna i zdrowotna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym (udział 3.146 osób), projekt „Schematom Stop! Wspólne działania instytucji pomocy społecznej i instytucji rynku pracy – pilotaż” na rzecz wieloproblemowych rodzin wielodzietnych zagrożonych wykluczeniem społecznym, które nie były w stanie samodzielnie pokonać trudnych sytuacji życiowych i wymagały szczególnej pomocy w doprowadzeniu do usamodzielnienia i przejęcia kontroli nad swoim życiem.
Przygotowany jest do wdrażania „Miejski Program Rewitalizacji Olsztyna 2020”, który zakłada kompleksowe rozwiązania problemów społecznych mieszkańców obszarów zdegradowanych wyznaczonych do rewitalizacji. Proces wyprowadzania ze stanu kryzysu tych obszarów będzie przebiegał wieloetapowo obejmując kwestie społeczne, gospodarcze, techniczne i środowiskowe.
Raport o ubóstwie dostępny jest na stronie Kurier PAP.
Dziękuję za rozmowę
Anna Mikołajczyk-Kłębek
PAP
