Do końca kwietnia wójtowie i burmistrzowie będą mileli czas na przekazanie komisarzowi wyborczemu informacji o każdej miejscowości w ich gminie, gdzie zamieszkuje co najmniej 200 mieszkańców, a nie było tam dotąd obwodowej komisji wyborczej; wójt musi też wskazać, czy jest tam właściwe miejsce na zorganizowanie lokalu wyborczego – wynika z wytycznych Państwowej Komisji Wyborczej.
Uchwała Państwowej Komisji Wyborczej (PKW) zawiera wytyczne dla komisarzy wyborczych dotyczące podziału: jednostek samorządu terytorialnego na okręgi wyborcze oraz gmin na stałe obwody głosowania.
Dokument wskazuje także na nowe obowiązki wójtów i burmistrzów, które nakłada na nich – wchodząca w życie 31 marca – nowelizacja Kodeksu wyborczego. Zgodnie z nią, wójt lub burmistrz, ma miesiąc (licząc od 31 marca), by przekazać właściwemu komisarzowi wyborczemu informacje o każdej położonej na obszarze danej gminy miejscowości, w której:
– zamieszkuje co najmniej 200 mieszkańców;
– nie mieści się dotąd lokal obwodowej komisji wyborczej;
– istnieje możliwość zorganizowania lokalu obwodowej komisji wyborczej.
Przy czym wszystkie trzy przesłanki muszą być spełnione łącznie.
Liczbę mieszkańców miejscowości ustala się na dzień wejścia w życie nowelizacji kodeksu wyborczego czyli 31 marca 2023 r.
WŁAŚCIWE MIEJSCE NA LOKAL WYBORCZY
PKW wyjaśnia, że przez możliwość zorganizowania lokalu obwodowej komisji wyborczej, należy rozumieć nie tylko fakt istnienia pomieszczenia, w którym można utworzyć lokal wyborczy, ale także istniejącą infrastrukturę umożliwiającej zapewnienie funkcjonowania w tym lokalu obwodowej komisji wyborczej (m.in. dojazd, bezpieczeństwo, ogrzewanie, wyposażenie, dostęp do Internetu i telefonu).
“Poza tym oceniając możliwość zorganizowania lokalu obwodowej komisji wyborczej w danej miejscowości należy wziąć pod uwagę konieczność spełnienia warunku, o którym mowa w art. 186 par 1 Kodeksu wyborczego, przewidującego, że w każdej gminie co najmniej 1/2 lokali obwodowych komisji wyborczych musi być dostosowana do potrzeb wyborców niepełnosprawnych” – przypomina PKW.
Ustaleń w zakresie możliwości zorganizowania lokalu obwodowej komisji wyborczej w danej miejscowości należy dokonać po konsultacji z właściwym wójtem.
Komisarz wyborczy – uwzględniając informacje wójta – w terminie dwóch miesięcy wejścia w życie nowelizacji Kodeksu wyborczego, zobowiązany jest do dokonania analizy obowiązujących podziałów gmin na stałe obwody głosowania.
W ciągu zaś trzech miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy dokonuje podziału stałego obwodu głosowania w celu utworzenia stałego obwodu głosowania obejmującego miejscowość, w której zamieszkuje co najmniej 200 mieszkańców i nie mieści się lokal obwodowej komisji wyborczej oraz istnieje możliwości jego zorganizowania.
W przypadku, gdy w miejscowości, w której zamieszkuje co najmniej 200 mieszkańców i nie mieści się lokal obwodowej komisji wyborczej, ale nie ma możliwości jego zorganizowania “komisarz wyborczy odstępuje od dokonania podziału” obwodu.
Państwowa Komisja Wyborcza może jednak nakazać komisarzowi wyborczemu dokonanie podziału, o ile stwierdzi, że możliwość taka istnieje.
O zasadach tworzenia nowych obwodów mówiła niedawno szefowa Krajowego Biura Wyborczego Magdalena Pietrzak. Tłumaczyła m.in., że jeśli w miejscowości zamieszkującej co najmniej 200 mieszkańców nie ma odpowiedniego miejsca na lokal wyborczy, to “po prostu taki obwód nie zostanie utworzony”.
“To nie jest tak, że będą budować nowe lokale, czy czegoś poszukiwać na siłę. Nie, gmina ma się zorientować, jakie ma w swoich zasobach możliwości: świetlice, budynki Ochotniczej Straży Pożarnej” – mówiła szefowa KBW. “W żadnym wypadku kościół” – dodała.
KOMISARZE ZAKTUALIZUJĄ GRANICE OKRĘGÓW
Uchwała PKW stanowi, że komisarze wyborczy zobowiązani są do niezwłocznego przystąpienia do uaktualnienia opisów granic okręgów wyborczych.
Jeżeli np. dotychczasowy podział JST na okręgi wyborcze, ustalony uchwałą rady (sejmiku województwa), wymaga aktualizacji opisu ich granic, w tym np. uwzględnienia słownika TERYT, komisarz wydaje postanowienie w sprawie dostosowania opisu granic okręgów wyborczych JST, a nie “w sprawie podziału jednostki samorządu terytorialnego na okręgi wyborcze”.
“Postanowieniem tym nie dokonuje się zmian granic okręgów wyborczych ani liczby wybieranych radnych” – głoszą wytyczne PKW.
Na takie postanowienie komisarza wyborczego zainteresowanej radzie gminy, a także wyborcom w liczbie co najmniej 15, przysługuje prawo wniesienia skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego w terminie trzech dni od daty podania postanowienia do publicznej wiadomości.
Uchwała mówi też o zmianach w podziale jednostek samorządu terytorialnego na okręgi wyborcze. PKW zaleca, by – jeżeli zachodzi konieczność zmiany w podziale na okręgi – jej projekt był opracowywane “w trybie roboczych konsultacji, w zależności od rodzaju jednostki samorządu terytorialnego, z wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta), starostą albo marszałkiem województwa”.
Uchwała PKW wchodzi w życie z dniem 31 marca 2023 r.
js/pap
