Nowy szlak turystyczny i witryna informacyjna poświęcony węgierskim śladom na Warmii to kolejna inicjatywa, którą Powiat Olsztyński wraz ze Stowarzyszeniem Historycznym im. Gen. Stefana Roweckiego Grota i Węgierskim Instytutem Kultury w Warszawie włącza się w upamiętnienie kolejnej rocznicy wybuchu Powstania Węgierskiego. Na 28 października 2021 zostało zaplanowane uruchomienie portalu internetowego wegrzynawarmii.pl. Będzie to jedno z wydarzeń w ramach obchodów 65. rocznicy wybuchu Powstania Węgierskiego.
– Z Węgrami łączy nas wspólna historia i szczególna nić porozumienia. Od 15 lat samorząd Powiatu Olsztyńskiego obchodzi Dzień Przyjaźni Polsko-Węgierskiej. Popularyzujemy też miejsca na Warmii, w których Węgrzy mieszkali, pracowali, działali na rzecz rozwoju tych ziem. Dlatego szlak „Węgierskie ślady na Warmii” zaczyna się w Gągławkach, gdzie kilka lat temu otwieraliśmy Trakt Rodu Kalnassy, następnie zapraszamy do Bartąga, Fromborka, Lidzbarka Warmińskiego, Reszla i Barczewa, kończąc trasę w Olsztynie, na placu im. Gen. Józefa Bema, pod tablicą na budynku starostwa powiatowego w Olsztynie, która upamiętnia największą w Europie manifestację poparcia dla narodu węgierskiego w 1956 roku – mówi Andrzej Abako, starosta olsztyński.
23 października 1956 roku w Budapeszcie wybuchła rewolucja sprzeciwu wobec agresji sowieckiej. Wydarzenie ostatecznie zostało krwawo stłumione 10 listopada. Odbiło się jednak szerokim echem w całej Polsce, a szczególnie silnie w Olsztynie, gdzie 30 października 1956 roku 12 tysięcy mieszkańców i studentów ówczesnej Wyższej Szkoły Rolniczej zamanifestowało swoje poparcie dla braci Węgrów, a tym samym sprzeciw wobec komunistycznego agresora. Była to największa w Polsce i w całej Europie manifestacja poparcia dla narodu węgierskiego.
Tegoroczne obchody rocznicy wybuchu Powstania Węgierskiego odbędą się w dniach 28-29 października w Olsztynie i Dobrym Mieście. W programie znalazły się m.in. otwarcie wystawy „Rozstrzelane miasto” w urzędzie wojewódzkim i sesja naukowa, w bazylice konkatedralnej św. Jakuba w Olsztynie o godz. 12.00 odbędzie się msza św. w intencji narodów węgierskiego i polskiego, pod tablica pamiątkową na budynku starostwa złożone zostaną kwiaty. W Dobrym Mieście odbędzie się spotkanie z hungarystą Michałem Listkiewiczem, na temat przyjaźni polsko-węgierskiej na niwie sportowej, pokaz filmu „1956. Wolność i miłość”, a uroczystości zakończy w Olsztynie koncert muzyki węgierskiej w wykonaniu zespołu MC Kwadrat (szczegółowy program w załączniku).
Obchody organizowane są przez Stowarzyszenie Historyczne im. Gen. Stefana Roweckiego „Grota”, Warmińsko-Mazurski Urząd Wojewódzki, Powiat Olsztyński, Instytut Kultury Węgierskiej, Instytut Pamięci Narodowej, Centrum Kulturalno-Biblioteczne w Dobrym Mieście, Polskie Towarzystwo Historyczne, przy wsparciu partnerów: Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu, Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Paderewskiego, Funduszu Patriotycznego, Instytutu Współpracy Polsko-Węgierskiej im. Wacława Felczaka, Ochotniczego Hufca Pracy Olsztyn i Piekarni Tyrolska. Wydarzenie dofinansowano ze środków Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego w ramach Funduszu Patriotycznego. Utworzenie portalu zostało dofinansowane ze środków Samorządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego.
Obchody 65. Rocznicy Wiecu Solidarności Olsztyna z Powstaniem Węgierskim 1956, które odbędą się w dniach 28-29 października br.
Program uroczystości:
28 października
9.30 – otwarcie i prezentacja wystawy Rozstrzelane Miasta (hol przed salą 52 WMUW)
10.00-11.30 – konferencja: Między Olsztynem a Budapesztem. Polacy i Węgrzy w 1956 (sala 160 WMUW)
Odegranie hymnów Węgier i Polski
Wystąpienia:
Artur Chojecki, Wojewoda Warmińsko-Mazurski
Pal Attila Illes, Konsul Generalny Węgier w Gdańsku
Andrzej Abako, Starosta Olsztyński
Wykłady:
Krzysztof Kierski, IPN Olsztyn, Solidarność polsko-węgierska w 1956
Dr Paweł Warot Naczelnik Delegatury IPN w Olsztynie, Olsztyński Październik 1956 w aktach policji politycznej PRL
Andrzej Małyszko, Węgierskie ślady. Relacje polsko-węgierskie na Warmii na przestrzeni wieków
12.00 – Msza Święta w intencji narodów węgierskiego i polskiego pod przewodnictwem Metropolity Warmińskiego Ks. Abp. Józefa Górzyńskiego (Bazylika Konkatedralna św. Jakuba w Olsztynie)
13.30 – rekonstrukcja wydarzeń z 30 października 1956 w Olsztynie (Plac Pułaskiego)
13.50 – Hołd pamięci pod tablicą pamiątkową na budynku Starostwa Powiatowego w Olsztynie (Plac Bema 5)
29 października
Dobre Miasto, Kino Przyjaźń:
11.00 – spotkanie z Michałem Listkiewiczem, hungarystą, b. prezesem Polskiego Związku Piłki Nożnej
12.00 – Fenomen przyjaźni polsko-węgierskiej – sesja naukowa
16.00 – pokaz filmu węgierskiego 1956. Wolność i miłość
Dobre Miasto, Plac św. Katarzyny Aleksandryjskiej:
13.30 – Instalacja kopca Pamięci Powstańców Węgierskich 1956
Olsztyn, Staromiejska 2.0, Stare Miasto 4/6/13:
17.00 – Koncert muzyki węgierskiej w wykonaniu zespołu MC Kwadrat.
