Symbolicznego otwarcia krakowskiej części Światowego Kongresu Kopernikańskiego dokonali: rektor UJ w Krakowie prof. Jacek Popiel, rektor UMK w Toruniu prof. Andrzej Sokala, rektor UWM w Olsztynie prof. Jerzy Przyborowski oraz prof. Włodzimierz Bernacki, sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki i prof. Jarosław Włodarczyk z Instytutu Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk.
Prof. Jacek Popiel, rektor UJ, a więc i spadkobierca Macieja z Kobylina, który Kopernika przyjmował w progi Akademii Krakowskiej, przypominał: – Wielowiekowe znakomite dziedzictwo Mikołaja Kopernika, uczonego, który swoje obowiązki wobec społeczeństwa rozumiał szeroko, jest dla społeczności uczonych źródłem trudnych do przecenienia korzyści poznawczych, lecz także najzupełniej konkretnych zobowiązań. Pragnę w związku z tym wyrazić głębokie przekonanie, że nasza działalność (…) musi być mocno osadzona w szerokim kontekście społecznym. Prowadząc poszukiwania, winniśmy jednocześnie orędować na rzecz zasad i wartości fundamentalnych dla całego demokratycznego świata, angażując się osobiście w obronę norm i praw konstytutywnych dla kultury i cywilizacji zachodniej. Mikołaj Kopernik przekazuje współczesnym pokoleniom (…) przekonanie, że nauka musi być otwarta, a naukowiec w swoich badaniach musi być nie tylko wolny, ale również niesłychanie odważny.
– 19 lutego rozpoczęliśmy wędrówkę za Kopernikiem i z Kopernikiem – mówił z kolei prof. Jerzy Przyborowski, rektor UWM. – Rozpoczęła się w Toruniu, gdzie się urodził. Kroczymy przez miejsca wyjątkowe – Kraków, bo tutaj, na Akademii Krakowskiej, podjął studia w zakresie nauk wyzwolonych. Jednak chciałbym podkreślić, że nie byłoby to możliwe, gdyby nie jego protektor – jego krewny i zarazem biskup warmiński Łukasz Watzenrode, który sfinansował mu studia zarówno w Polsce, jak i za granicą. Za jego przyczyną został również kanonikiem warmińskim. W ten sposób rozpoczął drogę do wszystkich swoich osiągnięć (…). Najważniejsze z nich to oczywiście dzieło „De Revolotionibus…”, ale uczestniczył również m.in. w zjazdach stanów pruskich – to z Warmii jeździł do różnych miast, gdzie wykazywał nie tylko umiejętności dyplomatyczne, ale także polityczne. W Grudziądzu ogłosił traktat „Tractatus demonetis”, czyli traktat o biciu pieniądza. Będąc zarządcą dóbr kapitulnych, wykazywał się dbałością o społeczność Warmii. Wszystkie umiejętności, które uzyskał, studiując w Krakowie oraz na włoskich uniwersytetach, wykorzystał w codziennym życiu na Warmii.
Rektor UWM zaprosił wszystkich zebranych do udziału w olsztyńskiej odsłonie Światowego Kongresu Kopernikańskiego.
– Od 21 do 24 czerwca będziemy mieć dyskutować o Koperniku i jego działalności na Warmii. Będzie również okazja do tego, aby zapoznać się ze śladami jego życia – artefaktami, które towarzyszyły mu na co dzień. Zapraszam na Warmię, do Olsztyna, do Muzeum Warmii i Mazur, do Muzeum Archidiecezji Warmińskiej oraz na Wzgórze Katedralne, gdzie w 2010 roku ponownie złożono szczątki Kopernika i gdzie można oddać mu hołd – mówił prof. Przyborowski.
Po Olsztynie Światowy Kongres Kopernikański po raz drugi zawita do Torunia. O jego organizacji w mieście rodzinnym astronoma mówił rektor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
– Przygotowaliśmy trzy sesje naukowe – zdradził zebranym w Krakowie gościom prof. Andrzej Sokala, rektor UMK. – Tematem przewodnim pierwszej z nich będzie historia astronomii. Podczas tej sesji będziemy rozważali stan obecny badań nad astronomią przedkopernikańską, astronomią Kopernika oraz podyskutujemy o tej najwcześniejszej recepcji dzieła Kopernika „De Revolutionibus”. Następnie odbędzie się część kulturoznawcza. Kulturoznawcy, językoznawcy, historycy oraz historycy sztuki będą ustalać pozycję Mikołaja Kopernika w szeroko rozumianej kulturze. Trzecia sekcja będzie poświęcona historii medycyny, a tematem przewodnim będą podróże medyczne w Europie Środkowo-Wschodniej od czasów Kopernika po wiek XX. Tym częściom ściśle naukowym będą towarzyszyć różne inne wydarzenia, m.in. popularno-naukowe. Chciałabym zwrócić uwagę na jedno z nich: równo 100 lat temu powstało w Toruniu Polskie Towarzystwo Astronomiczne, więc tak się składa, że w tym roku obchodzi setny jubileusz, który będzie świętowany w Toruniu w ramach Światowego Kongresu Kopernikańskiego. Już dzisiaj zapraszam państwa do Torunia na obrady oraz na uroczyste zakończenie Światowego Kongresu Kopernikańskiego.
– Czytajmy Kopernika – zachęcał z kolei prof. Jarosław Włodarczyk z Instytutu Historii Nauki Polskiej Akademii Nauki. I przypomniał: – Za pięknem nauki stoi przemożna siła źródeł historycznych.
Po wystąpieniach okolicznościowych i oficjalnym rozpoczęciu Kongresu wykład inaugurujący krakowskie obrady wygłosił ks. prof. dr hab. Michał Heller. Jak przyznał, było to dla niego ważne wydarzenie.
– To dla mnie zaszczyt móc wygłosić wykład inauguracyjny na krakowskiej odsłonie Światowego Kongresu Kopernikańskiego – mówił ks. prof. Heller. – Obchodzę tutaj również swój osobisty jubileusz, ponieważ pół wieku temu miałem zaszczyt wygłosić wykład otwierający podczas krakowskiego międzynarodowego kongresu kopernikańskiego – było to w 1973 roku. Był on poświęcony modelom kosmologicznym. Czas mija błyskawicznie i oto dzisiaj jesteśmy 50 lat po tym wydarzeniu i po raz kolejny mam zaszczyt skierowania do państwa mojego wystąpienia.
ŹRÓDŁO: UWM
