Sejmik województwa warmińsko-mazurskiego ustanowił rok 2019, rokiem 90-lecia szkół polskich na Warmii i Mazurach

0
1193
książki

Sejmik Województwa Warmińsko-Mazurskiego, pragnąc uhonorować w sposób szczególny pamięć o szkołach polskich o nauczycielach, uczniach, harcerzach oraz przybliżyć obecnym mieszkańcom trudne losy Polaków z dawnych Prus Wschodnich, ustanawia rok 2019, rokiem 90- lecia szkół polskich na Warmii i Mazurach.

Pod koniec 1928 roku rząd pruski przyjął „Ordynację dotyczącą uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim” zezwalającą na zakładanie i prowadzenie prywatnych, katolickich szkół z polskim językiem wykładowym. Wcześniej, gdyż w roku 1919 i 1920 również powstały szkoły polskie i przedszkola aż w 19 miejscowościach na mocy decyzji Plebiscytowej Komisji Międzysojuszniczej.

Natomiast w latach 1929-1939 powstało szesnaście szkół – piętnaście na Warmii i jedna na Mazurach. Były to małe placówki o niewielkiej liczbie uczniów, zatrudniające po jednym nauczycielu. Wszystkie szkoły stały się ważnymi ośrodkami polskiej kultury i tożsamości narodowej. We wsiach gdzie szkoły polskie powstały zaistniały też polskie przedszkola zwane ochronkami, a także harcerskie drużyny. Zarówno władze, jak i nacjonalistyczne organizacje niemieckie robiły wszystko, aby doprowadzić do likwidacji tych placówek. We wsiach, w których funkcjonowały, zazwyczaj powstawały także biblioteki, świetlice, zespoły artystyczne. Urządzano prelekcje o tematyce wychowawczej, spotkania, wieczornice związane z historycznymi i narodowymi rocznicami Polski. Wspólnie słuchano polskiego radia, oglądano filmy oświatowe, czytano polskie książki i prasę. 

We wrześniu 1939 roku szkoły polskie zostały zlikwidowane, a ich uczniowie trafili do szkół niemieckich. Nauczyciele zostali aresztowani i osadzeni w więzieniach, obozach koncentracyjnych a dziesięciu straciło życie. Pomimo krótkiego czasu funkcjonowania szkoły polskie odegrały ważną rolę w kształtowaniu, jak również podtrzymywaniu polskiej tożsamości oraz świadomości narodowej Warmiaków i Mazurów.

Wykaz szkół polskich na Warmii (1929-39):

  • Katolicka Szkoła Polska w Brąswałdzie

  • Katolicka Szkoła Polska w Chaberkowie

  • Katolicka Szkoła Polska w Gietrzwałdzie

  • Katolicka Szkoła Polska w Giławach

  • Katolicka Szkoła Polska w Jarotach

  • Katolicka Szkoła Polska w Lesznie

  • Katolicka Szkoła Polska w Nowej Kaletce

  • Katolicka Szkoła Polska w Olsztynie

  • Katolicka Szkoła Polska w Pluskach

  • Katolicka Szkoła Polska w Purdzie

  • Katolicka Szkoła Polska w Skajbotach

  • Katolicka Szkoła Polska w Stanclewie

  • Katolicka Szkoła Polska w Unieszewie

  • Katolicka Szkoła w Worytach

  • Katolicka Szkoła Polska w Wymoju

Wykaz szkół polskich na Mazurach:

  • Polsko-Ewangelicka Szkoła w Piasutnie

BRAK KOMENTARZY