Mniej dokumentów, rezygnacja z decyzji administracyjnej – wraz z rozszerzeniem rządowego Programu “Rodzina 500 Plus” na pierwsze dziecko uproszeniu ulegnie procedura przyznawania tego świadczenia. Gminni urzędnicy nie będą już musieli weryfikować dochodów rodziny; zmienią się zasady finansowania kosztów obsługi programu przez gminy.
Co się zmieni w programie?
Zgodnie z opublikowanym projektem nowelizacji ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, od 1 lipca 2019 r. świadczenie wychowawcze w wysokości 500 zł przysługiwać będzie na każde dziecko do 18. roku życia. Obecnie świadczenie wypłacane jest bez kryterium dochodowego na drugie i kolejne dziecko.
Z szacunków Ministerstwa Rodziny Pracy i Polityki Społecznej wynika, że po zmianie wsparcie trafi łącznie do 6,8 mln dzieci. Obecnie z programu korzysta 3,6 mln dzieci czyli 52 proc. wszystkich dzieci do lat 18 (stan na koniec grudnia lutego 2019 r.).
Objęcie wszystkich dzieci świadczeniami z programu “Rodzina 500+” spowoduje wzrost wydatków z budżetu państwa na rzecz rodzin do poziomu ok. 4 proc. PKB.
“Mamy zabezpieczone pieniądze na ten cel” – zapewnia minister RPiPS Elżbieta Rafalska. “W tym roku będzie to ok. 9,6 mld zł dodatkowych środków w budżecie programu ‘Rodzina 500+’. W latach kolejnych dodatkowy koszt finansowania programu bez kryterium dochodowego wyniesie ok. 20 mld zł. W sumie będzie to 41 mld zł rocznie” – dodaje.
Pieniądze wypłacane będą też na dzieci umieszczone w placówkach opiekuńczo-wychowawczych.
Wprowadzony zostanie ponadto szczególny, trzymiesięczny termin na składanie wniosków w przypadku wniosków o świadczenie na nowonarodzone dzieci. Złożenie wniosku w tym czasie będzie gwarantowało przyznanie świadczenia z wyrównaniem od dnia narodzin dziecka.
Zaproponowano też rozwiązanie pozwalającego na przyznanie – z zachowaniem ciągłości – świadczenia wychowawczego drugiemu z rodziców dziecka w przypadku śmierci rodzica, któremu świadczenie zostało przyznane lub który zmarł przed rozpatrzeniem złożonego wniosku. “Obecnie, w takiej sytuacji z dniem śmierci jednego z rodziców prawo do przyznanego świadczenia wygasa, gdyż jest to świadczenie osobiste, niezbywalne i niepodlegające dziedziczeniu” – tłumaczy szefowa resortu rodziny Elżbieta Rafalska.
Koniec z decyzjami administracyjnymi
Rozszerzenie programu na wszystkie dzieci oznacza jednocześnie znaczące uproszczenie wniosku i procedury ustalania prawa do świadczenia wychowawczego. Nie będzie ono już ustalane przez wydanie i wysłanie decyzji administracyjnej.
Procedura ws. 500 plus będzie teraz taka sama jak przy programie “Dobry start” – osoba otrzymywać będzie automatycznie generowaną i przesyłaną na adres poczty elektronicznej informację o przyznaniu świadczenia lub w przypadku braku poczty elektronicznej informację będzie mogła odebrać osobiście.
Z uwagi na rezygnację z kryterium dochodowego nastąpi zdecydowane skrócenie wniosku; pracownicy gminni nie będą obciążeni koniecznością ustalania dochodów rodziny ubiegającej się o wsparcie zarówno w momencie startu okresu świadczeniowego jak i w jego trakcie (likwidacja procedury ustalania utraty/uzyskania dochodu). W przypadku wielu rodzin osiągających dochody z gospodarstwa rolnego nie będzie również konieczności ustalania wielkości gospodarstwa rolnego ani opóźnień w realizacji wniosków od tych rodzin, związanych z oczekiwaniem na coroczną publikację we wrześniu przez GUS dochodu z ha przeliczeniowego gospodarstwa rolnego.
Rezygnacja z kryterium dochodowego oznaczać będzie również, że znacznemu zmniejszeniu ulegnie zakres przekazywanych przez samorządy sprawozdań z realizacji ustawy.
Zmiana okresu świadczeniowego
Projekt wprowadza również zmianę mająca, w ocenie resortu, wpływ na zmniejszenie kosztów realizacji zadania – przesunięcie okresu świadczeniowego i związanego z nim okresu składania wniosków.
Dotychczasowe przepisy przewidywały, że rodziny składały wnioski o wszystkie świadczenia (świadczenie wychowawcze, świadczenie dobry start, świadczenia rodzinne i świadczenia z funduszu alimentacyjnego) w tym samym momencie (lipiec – wrzesień), co powodowało spiętrzenie pracy realizatorów świadczeń przede wszystkim w drugiej połowie roku i co za tym idzie nakładało na gminy potrzebę zwiększonej, w tym okresie, obsady kadrowej do realizacji wszystkich ww. zadań.
Projekt przewiduje od 2021 r. znaczące przesunięcie momentu składania wniosków o świadczenia wychowawcze na nowy okres świadczeniowy (z lipca na luty), jak i samego okresu świadczeniowego (dotychczasowy październik – wrzesień na proponowany czerwiec – maj).
“Pozwoli to na bardziej racjonalne rozłożenie pracy w gminach realizujących świadczenia dla rodzin – dzięki różnym okresom rozpatrywania wniosków o ww. świadczenia na nowy okres nie będzie potrzeby zwiększania obsady kadrowej jedynie na kilka miesięcy w roku” – szacuje resort.
Zmiana zasad finansowania gminnych kosztów obsługi programu
Po zmianach resort proponuje ustalenie kosztów obsługi gmin na poziomie 0,85 proc. otrzymanej dotacji celowej z budżetu państwa na realizację świadczenia wychowawczego. Obecnie jest to 1,5 proc.
Resort tłumaczy, że zmiana podyktowana jest faktem, iż choć liczba dzieci uprawnionych do świadczenia wychowawczego istotnie wzrośnie (z 3,6 do 6,8 mln), to ustalanie prawa do świadczenia wychowawczego będzie zdecydowanie szybsze i mniej pracochłonne.
Kwotowo koszty obsługi nie spadną – przy nowym wskaźniku będzie to ok. 350 mln zł podczas gdy w roku 2018 wydatki na ten cel wyniosły 328 mln zł natomiast szacunek na 2019 r., przy dotychczasowym kształcie programu, wynosi 330 mln zł.
Jednocześnie resort zaproponował, by w roku 2019 koszty te ustalić na wyższym niż docelowo poziomie – ok. 412 mln zł (na co składać się będzie 1,5 proc. otrzymanej dotacji celowej z budżetu państwa na realizację świadczenia wychowawczego w okresie 1 stycznia – 30 czerwca 2019 r. oraz 1,2 proc. otrzymanej dotacji celowej z budżetu państwa na realizację świadczenia wychowawczego w okresie 1 lipca – 31 grudnia 2019 r.).
Projekt trafił do konsultacji społecznych.
Źródło: Codzienny Newsletter Informacyjny PAP
