Od 2018 roku realizowany jest rządowy program Czyste Powietrze, który ma na celu zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych poprzez wymianę kotłów grzewczych i termomodernizację budynków. Końcowym efektem programu ma być widoczna poprawa jakości powietrza, którym oddychamy. 20 stycznia b.r. do programu przystąpiła także gmina Lidzbark Warmiński.
Gminny Program działa
Poprawa w szybkim czasie jakości powietrza w Lidzbarku Warmińskim jest rzeczą kluczową dla miejscowości, która aspiruje do tego, aby za 2-3 lata stać się uzdrowiskiem. Dlatego gmina od 2018 roku realizuje własny Miejski Program Wymiany Pieców, finansowany w całości z jej budżetu. Dofinansowanie wynosi 3 tys. złotych dla gospodarstw indywidualnych i 6 tys. dla wielorodzinnych. Do tej pory rozpatrzono pozytywnie 116 wniosków. Na pytanie, czy to dużo, czy mało burmistrz Jacek Wiśniowski odpowiada.– To był początek. Już po pierwszym roku byliśmy pozytywnie zaskoczeni tym, że mieszkańcy zaczynają patrzeć obiektywnie na to, co się dzieje wokół nich i jak powietrze wpływa na ich zdrowie oraz komfort życia. Coraz więcej osób dopytuje się, w jaki sposób można dofinansować wymianę źródeł ciepła a także termomodernizację budynków.
Warto zauważyć, że to niejedyne, proekologiczne działania samorządu lidzbarskiego. W planach jest na przykład wprowadzenie elektrycznej komunikacji miejskiej.
Więcej pieniędzy ,więcej wniosków
W styczniu 2021 roku Gmina Miejska Lidzbark Warmiński przystąpiła do ogólnopolskiego programu Czyste Powietrze, podpisując umowę z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska. 18 lutego Lidzbark Warmiński odwiedził pełnomocnik ds. programu Czyste Powietrze Bartłomiej Orzeł. Nawiązywanie współpracy z samorządami ma służyć skuteczniejszemu upowszechnieniu walki ze smogiem, a Lidzbark Warmiński jest jednym z liderów wojewódzkich w działaniach, zmierzających do wymiany „kopciuchów” i termomodernizacji budynków.
Rząd przeznaczył na obecną odsłonę programu Czyste Powietrze 100 milionów złotych. Jest to realne wsparcie dla samorządów gminnych na promocję programu poprzez np. prowadzenie punktów konsultacyjnych dla mieszkańców. Gminy mogą uzyskać 30 tysięcy złotych w skali roku na wynagrodzenie pracownika, wsparcie techniczne, czy też wyposażenie biura.
W Lidzbarku działa już taki punkt informacyjno- konsultacyjny. Każdemu, kto jest zainteresowany pozyskaniem dofinansowania ze źródeł rządowych lub gminnych, zostanie udzielona kompetentna informacja, a także wsparcie w wypełnieniu wniosku i jego praktycznej realizacji. Burmistrz Wiśniowski zakłada, że do 2023 roku z przestrzeni Lidzbarka zniknie 90% starych kotłów, które zatruwają miasto. W tej chwili trwa inwentaryzacja „kopciuchów”. Na razie policzono, że w zasobach miejskich są 163 piece, które koniecznie trzeba wymienić. Od teraz będzie można uzyskać dofinansowanie z dwóch źródeł, ponieważ program Czyste Powietrze będzie mógł być łączony ze środkami miejskimi. Została już przygotowana uchwała rady miejskiej, umożliwiająca np. wykorzystanie dofinansowania gminnego jako wkładu własnego do środków z Czystego Powietrza. Kwotę 37 000 zł na dofinansowanie termomodernizacji i wymiany źródeł ciepła będzie można uzupełnić środkami wewnętrznymi w wysokości od 3 do 6 tysięcy złotych. Wprowadzono jeszcze jedną, istotną zmianę – podniesiono zwrot kosztów za złożony wniosek. Od tej pory gminy będą dostawać 50 złotych za wniosek o podstawowy poziom finansowania, 150 zł za wniosek z podniesionym poziomem finansowania. Do tej pory te liczby wynosiły odpowiednio- 0 i 100 zł.
Rządowy Program przyspiesza i angażuje samorządy
Program funkcjonuje od września 2018 roku i jest zaplanowany na 10 lat. Pojawiają się głosy, że, jak dotąd, założenia programu Czyste Powietrze były niewystarczająco nagłośnione i była zbyt mała możliwość uzyskania dofinansowania przez najuboższych . Od początku działania programu powinno być już zrealizowanych 700 tysięcy wniosków, a jest dopiero 200 tysięcy. Minister Bartłomiej Orzeł wyjaśnił dlaczego tak się dzieje.-Na początku program czyste Powietrze funkcjonował w zupełnie innej formie. Trzeba było wypełnić stertę dokumentów, było 7 progów dochodowych, uprawnionych do różnych poziomów dofinansowania. Dziś formalności są upraszczane zgodnie z rekomendacjami Banku Światowego, który jest naszym partnerem technicznym. Fakt, że teraz przekazaliśmy 100 milionów złotych na promocje w gminach świadczy o tym, że słuchamy naszych partnerów ze strony samorządowej. Na zarzut, że z 3 milionów „kopciuchów”, które miały zostać wymienione do roku 2029, zrealizowano tylko 200 tysięcy odpowiem, że dużą krzywdą, jaka była zrobiona temu programowi, było przeliczenie tych 3 milionów kotłów na 10 lat. Stąd ta średnia- 300 tysięcy kotłów rocznie. Program ma swoją dynamikę, którą trochę zaburzył koronawirus i spowodowana nim niepewność rynkowa. Ludzie stali się mniej skłonni do inwestowania . Obecnie, z tygodnia na tydzień wzrasta ilość składanych wniosków. Nasze obecne działania mają tylko przyspieszyć tę dynamikę. Niedługo będzie można uzyskać tanie, gwarantowane przez państwo kredyty na program Czyste Powietrze, które będą spłacane z kapitału dotacyjnego.
100 milionów pomocy technicznej dla gmin zostało podzielone na województwa . 74 miliony są przeznaczone na promocję Czystego Powietrza. Każda gmina otrzyma 30 tysięcy. Tych gmin jest obecnie ponad 1000. 16 milionów złotych przeznaczone jest na nagrody dla najbardziej aktywnych gmin– po milionie na każde województwo, a pozostałe 10 milionów to zwrot 100 lub 150 złotych dla gmin za każdy złożony wniosek.
Zbyt wolno jak na możliwości i potrzeby
W województwie warmińsko- mazurskim od początku istnienia programu zrealizowano 7,5 tysiąca wniosków na kwotę 150 milionów złotych. Jest to wskaźnik, który pozostawia sporo do życzenia. Gdyby wszystkie gminy podpisały porozumienia z WFOŚ, do województwa warmińsko- mazurskiego trafiłoby blisko 4,5 miliona złotych.
W tej chwili porozumienie podpisało poniżej 15% naszych gmin. Jest to liczba zdecydowanie niewystarczająca, ponieważ dostępność programu Czyste Powietrze w gminie, możliwość uzyskania informacji i złożenia wniosku obok swojego miejsca zamieszkania, zdecydowanie wpływają na dotarcie do potencjalnych beneficjentów. Dla porównania- w województwie świętokrzyskim umowy z WFOŚ podpisało już ponad 65% gmin, a w małopolskim prawie 60%. Na zakończenie spotkania Bartłomiej Orzeł zwrócił się do samorządowców:– Mam serdeczny apel do samorządowców z gmin, aby do końca lutego zgłosić się do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Olsztynie, do końca maja zawrzeć porozumienia i jak najszybciej rozpocząć wspólne działania na rzecz poprawy jakości życia mieszkańców.
red
